ಜನರ ಅಂತರಂಗದಲ್ಲಿರುವ ಜನನಾಯಕನ ಅಂತರ್ಜಾಲ ತಾಣ

ನನ್ನೂರು ಬಳ್ಳಾರಿ. ಈಗ ಬಳ್ಳಾರಿ ಸಾಕಷ್ಟು ಅಭಿವೃದ್ಧಿಯಾಗಿದೆ. ಸಂಪೂರ್ಣವಾಗಿ ನಗರಪ್ರದೇಶವಾಗಿದೆ. ಆದರೆ ನನ್ನ ಬಾಲ್ಯದ ದಿನಗಳನ್ನು ನೆನಪಿಸಿಕೊಂಡಾಗ ಬಳ್ಳಾರಿಯ ದುರ್ಗಮ್ಮ ಸಿಡಿಬಂಡೆ ಜಾತ್ರೆ ಹಾಗೂ ಕೋಟೆ ಮಲ್ಲೇಶ್ವರ ರಥೋತ್ಸವ ನೆನಪಾಗುತ್ತದೆ. ಅಲ್ಲದೇ ಬಳ್ಳಾರಿಯ ರಥಬೀದಿಯ ವೈಭವ ಕಣ್ಮುಂದೆ ಮರುಕಳಿಸುತ್ತದೆ. ಚಿಕ್ಕಂದಿನಲ್ಲಿ ನಾವು ಪ್ರತಿವರ್ಷ ಜಾತ್ರೆ ನಡೆಯುತ್ತಿದ್ದ ಆ ಎರಡು ದಿನಗಳನ್ನು ಎದುರು ನೋಡುತ್ತಿದ್ದೆವು. ನಮ್ಮ ತಂದೆ ತಾಯಿಗೆ ನಾವು ನಾಲ್ವರು ಮಕ್ಕಳು. ನಮ್ಮೆಲ್ಲರನ್ನು ಅಪ್ಪ ಜಾತ್ರೆಗೆ ಕರೆದೊಯ್ಯುತ್ತಿದ್ದರು. ಅಪ್ಪ ಕೊಡಿಸುತ್ತಿದ್ದ ಆಟದ ಸಾಮಾನುಗಳು ನೀಡುತ್ತಿದ್ದ ಖುಷಿಯೇ ಬೇರೆ. ಅಲ್ಲಿ ಒಟ್ಟಾಗಿ ಕುಳಿತು ಬಿಸಿ ಬಿಸಿ ಮಿರ್ಚಿ ಮಂಡಕ್ಕಿ ತಿಂದ ಕ್ಷಣ ಈ ಹೊತ್ತಿಗೂ ತುಂಬಾನೇ ನೆನಪಾಗುತ್ತದೆ. ಇಂದು ನಾವು ದೇಶ ದೇಶಗಳನ್ನು ಸುತ್ತಿ ಬಂದರೂ ಬಾಲ್ಯದ ನೆಮ್ಮದಿ ಮತ್ತೆಲ್ಲೂ ಕಾಣ ಸಿಗುವುದಿಲ್ಲ. 

 ನಮ್ಮ ತಂದೆಯ ಹುಟ್ಟೂರು ತಿರುಪತಿ. ಆ ಸಂದರ್ಭದಲ್ಲಿ ಕರ್ನಾಟಕ, ಆಂಧ್ರಪ್ರದೇಶ ಹಾಗೂ ತಮಿಳುನಾಡು ವಿಭಜನೆಯಾಗಿರಲಿಲ್ಲ. ಮೂರು ಸಹ ಮದ್ರಾಸ್ ಪ್ರೆಸಿಡೆನ್ಸಿಯ ಆಡಳಿತ ಹೊಂದಿತ್ತು. ಪ್ರತ್ಯೇಕ ರಾಜ್ಯ ವಿಭಜನೆಯ ನಂತರ ಜನರಿಗೆ ತಮ್ಮ ವಾಸಯೋಗ್ಯ ರಾಜ್ಯವನ್ನು ಆಯ್ಕೆ ಮಾಡಿಕೊಳ್ಳುವ ಮುಕ್ತ ಅವಕಾಶವನ್ನು ಭಾರತ ಸರ್ಕಾರ ಜನಸಾಮಾನ್ಯರಿಗೆ ನೀಡುತ್ತದೆ. ಆಗ ನಮ್ಮ ತಂದೆ ಮೈಸೂರಿನಲ್ಲಿ ಬದುಕು ಕಟ್ಟಿಕೊಳ್ಳಲು ಬಂದರು. ನಂತರ ಅವರಿಗೆ ಕರ್ನಾಟಕದಲ್ಲಿ ಪೊಲೀಸ್ ಅಧಿಕಾರಿಯಾಗಿ ಸೇವೆ ಸಲ್ಲಿಸಲು ಯಾವುದೇ ಸ್ಥಳವನ್ನು ಆಯ್ಕೆ ಮಾಡಿಕೊಳ್ಳುವ ಮುಕ್ತ ಅವಕಾಶವಿರುತ್ತದೆ. ಆ ಸಂದರ್ಭದಲ್ಲಿ ಸ್ವಇಚ್ಛೆಯಿಂದ ಬಳ್ಳಾರಿಗೆ ವರ್ಗಾವಣೆ ಕೋರಿದರು. ಹೀಗೆ ಬಳ್ಳಾರಿ ಮಣ್ಣಿನೊಡನೆ ನಮ್ಮ ಕುಟುಂಬದ ನಂಟು ಆರಂಭವಾಯ್ತು. 

ನಮ್ಮ ತಂದೆಯ ಪೂರ್ವಿಕರು ಸುಸಂಸ್ಕೃತರು  ಮತ್ತು ಆರ್ಥಿಕವಾಗಿ ಸ್ಥಿತಿವಂತರಾಗಿದ್ದರು. ನಮ್ಮ ತಾತ ಮುತ್ತಾತಂದಿರು ತಿರುಪತಿಯಲ್ಲಿ ಜಮೀನ್ದಾರರಾಗಿದ್ದರು. ದಾನ-ಧರ್ಮದಿಂದಲೇ ಎಲ್ಲವನ್ನು ಕಳೆದುಕೊಂಡ ಮನೆತನ. ನಮ್ಮ ತಾತ ರಾಮರೆಡ್ಡಿಯವರು ಸ್ವತಂತ್ರ್ಯ ಹೋರಾಟಗಾರರು. ಬ್ರಿಟಿಷರ ದಬ್ಬಾಳಿಕೆಯನ್ನು ವಿರೋಧಿಸಿ ಹೋರಾಟ ಮಾಡಿದವರು. ಬದಲಾದ ಸನ್ನಿವೇಶದಲ್ಲಿ ನಮ್ಮ ತಂದೆ ಸ್ವತಂತ್ರವಾಗಿ ದುಡಿಯುವ ಗುರಿಯೊಂದಿಗೆ ಚೆನ್ನೈ ಗೆ  ಬಂದರು. ಅಲ್ಲಿ ತಂದೆ ನಮ್ಮ ತಂದೆ ಚೆಂಗಾ ರೆಡ್ಡಿ ಪೊಲೀಸ್ ಇಲಾಖೆಗೆ ಆಯ್ಕೆಯಾದರು. ೧೯೮೩ ರ ತನಕ ಅಪ್ಪ ಆರಕ್ಷಕ ಇಲಾಖೆಯಲ್ಲಿ ಸೇವೆ ಸಲ್ಲಿಸಿದರು. ನಿವೃತ್ತಿಯಾಗುವ ವೇಳೆಯಲ್ಲಿ ಹೆಡ್ ಕಾನ್‌ಸ್ಟೇಬಲ್ ಆಗಿದ್ದರು. ನಮ್ಮ ತಂದೆ ಶಿಸ್ತಿನ ಸಿಪಾಯಿ ಅಂದರೆ ತಪ್ಪಾಗಲಾರದು. ಇನ್ನು ನನ್ನ ತಾಯಿ ರುಕ್ಮಿಣಿ ಗೃಹಿಣಿ. ನಮ್ಮ ಅಪ್ಪ-ಅಮ್ಮನ ನಡುವಿನ ಒಡನಾಟ ಅದ್ಭುತವಾಗಿತ್ತು. ಕಷ್ಟ-ಸುಖಗಳೆರಡನ್ನು ಒಟ್ಟಿಗೆ ನಿಭಾಯಿಸಿದ ಜೋಡಿಜೀವ. ನಮ್ಮ ತಂದೆ- ತಾಯಿಗೆ ನಾವು ನಾಲ್ವರು ಮಕ್ಕಳು. ಅಕ್ಕ ರಾಜೇಶ್ವರಿ ಹಿರಿಯಾಕೆ. ಆ ಬಳಿಕ ಕ್ರಮವಾಗಿ ಅಣ್ಣಂದಿರಾದ ಕರುಣಾಕರ ರೆಡ್ಡಿ, ಸೋಮಶೇಖರ ರೆಡ್ಡಿ ಹಾಗೂ ನಾನು ಜನಿಸಿದೆವು. 

ಬಳ್ಳಾರಿಯಲ್ಲಿ  ಸಂಸ್ಕೃತಿಯ  ಸೊಗಡಿತ್ತು. ಪ್ರತಿ ಹಳ್ಳಿಗೂ ಒಂದು ತಾಂಡ ಇರುತ್ತಿತ್ತು. ನಮ್ಮ ಅನೇಕ ಸ್ನೇಹಿತರು ಆ ತಾಂಡಾಗಳಲ್ಲೇ ವಾಸಿಸುತ್ತಿದ್ದರು. ಇನ್ನು ಅವರಲ್ಲಿ ಕೆಲವರಿಗೆ ಮನೆಯಲ್ಲಿ ವಿಪರೀತ ಆರ್ಥಿಕ ಸಂಕಷ್ಟವಿತ್ತು. ಆ ಸಂದರ್ಭದಲ್ಲಿ ಪ್ರತಿ ವಾರಾಂತ್ಯ ಕಾಡಿಗೆ ಹೋಗಿ ಮುಳ್ಳಿನ ಕಟ್ಟಿಗೆ ಕಡಿದು ತಂದು ಸೌದೆ ಒಲೆ ಉರಿಗಾಗಿ ಬಳಸುತ್ತಿದ್ದರು. ಹೀಗೆ ಮಾಡುವುದರಿಂದ ಮನೆಯವರ ಕಷ್ಟಕ್ಕೆ ನೆರವಾದಂತಾಗುತ್ತದೆ ಎಂಬುದು ಅವರ  ಉದ್ದೇಶವಾಗಿತ್ತು. ಆಗ ಅವರ ಹೆತ್ತವರು ತಮ್ಮ ಮಕ್ಕಳಿಗೆ ಜೋಳದ ರೊಟ್ಟಿ, ಖಾರದ ಪುಡಿ ಮತ್ತು ಮೊಸರನ್ನು ಕಟ್ಟಿ ಕೊಡುತ್ತಿದ್ದರು. ಯಾಕಂದ್ರೆ ಬೆಳಿಗ್ಗೆ ಸೌದೆಗಾಗಿ ಕಾಡು ಹೊಕ್ಕರೆ ಮನೆಗೆ ಮರಳುವುದು ರಾತ್ರಿಯಾಗುತ್ತಿತ್ತು. ಬರೋಬ್ಬರಿ ಮೂವತ್ತು ಮಂದಿ ಹುಡುಗರು ನಮ್ಮೊಟ್ಟಿಗೆ ಇರುತ್ತಿದ್ದರು. ನಾನು ಹಾಗೂ ನನ್ನ ಇಬ್ಬರು ಅಣ್ಣಂದಿರು ಆ ಹುಡುಗರಿಗೆ ನಮ್ಮ ಕೈಲಾದ ಮಟ್ಟಿಗೆ ಸೌದೆ ಹೊಂದಿಸಿಕೊಡುವುದರ ಮೂಲಕ ಸಹಾಯ ಮಾಡುತ್ತಿದ್ದೆವು. ಆದರೆ ಈ ವಿಷಯವನ್ನು ನಮ್ಮ ತಂದೆಯಿಂದ ಮುಚ್ಚಿಟ್ಟಿದ್ದೆವು. ಹಾಗಾಗಿ ಕೆಲವೊಮ್ಮೆ ನಾವು ಮನೆಗೆ ತಡವಾಗಿ ಹಿಂದಿರುಗಿದರೆ ನಮ್ಮ ತಾಯಿ ಗಾಬರಿಯಾಗುತ್ತಿದ್ದರು. ಸ್ವಲ್ಪ ದಿನಗಳ ನಂತರ ನಮ್ಮ ತಂದೆಗೆ ಹೀಗೆ ನಾವು ಮೂರು ಮಕ್ಕಳು ಕಾಡಿಗೆ ಹೋಗಿ ಕಟ್ಟಿಗೆ ಹೊಂದಿಸಲು ಸ್ನೇಹಿತರಿಗೆ ಸಹಾಯ ಮಾಡುತ್ತಿದ್ದೇವೆ ಎಂದು ತಿಳಿದ ಮೇಲೆ ತುಂಬಾನೇ ಖುಷಿ ಪಟ್ಟರು. ಚಿಕ್ಕ ವಯಸ್ಸಿನಲ್ಲಿಯೇ ನಾಲ್ಕು ಮಂದಿಗೆ ಸಹಾಯ ಮಾಡುವ ಮನೋಭಾವ ಇದೆಯೆಲ್ಲಾ.. ಎಂದು ಸಂತಸ ಪಟ್ಟು ನಮ್ಮ ಬೆನ್ನು ತಟ್ಟಿದ್ದರು. ಆದರೆ ನಿಜದಲ್ಲಿ ಹೇಳಬೇಕೆಂದರೆ ಈ ಸನ್ನಡತೆಗಳೆಲ್ಲ ನಮ್ಮ ತಂದೆ-ತಾಯಿ ಕಲಿಸಿಕೊಟ್ಟ ಸಂಸ್ಕಾರದಿಂದಲೇ ನಮ್ಮೊಳಗೆ ಜಾಗೃತವಾದಂಥವು.

ನನ್ನ ಬಳ್ಳಾರಿಯಲ್ಲಿಯೇ ವಿದ್ಯಾಭ್ಯಾಸ ಮಾಡಿದ್ದು, ಒಂದು ವರ್ಷ ಮಾತ್ರ ಹೊಸಪೇಟೆಯಲ್ಲಿ ಓದಿದೆ. ಆ ಸಂದರ್ಭದಲ್ಲಿ ನಮ್ಮ ತಂದೆಗೆ ವರ್ಗಾವಣೆಯಾಗಿತ್ತು. ೬ ನೇ ತರಗತಿಯನ್ನು ಹೊಸಪೇಟೆಯಲ್ಲಿ ಓದಿದ್ದೆ. ಶಾಲೆ, ಸ್ಥಳ ಬದಲಾಗಿದ್ದು ನನ್ನ ಮನಸ್ಸಿನ ಮೇಲೆ ಪರಿಣಾಮ ಬೀರಿತ್ತು. ಹೊಸ ಜಾಗ, ಹೊಸ ಶಾಲೆಗೆ ಹೊಂದುಕೊಳ್ಳುವುದು ಕಷ್ಟವಾಗಿ ಹೋಗಿತ್ತು. ಆ ಸಂದರ್ಭದಲ್ಲಿ ನಾನು ಪರೀಕ್ಷೆಗೂ ಸಹ ಮನಸ್ಸಿಟ್ಟು ಓದಿರಲಿಲ್ಲ. ಪರೀಕ್ಷೆಯ ವೇಳೆ ಏನು ಬರೆಯದೇ ಸುಮ್ಮನೆ ಕುಳಿತಿದ್ದೆ. ಆಗ ಶಾರದಾ ಮೇಡಮ್ ನನ್ನ ಬಳಿ ಬಂದು ಯಕೆ ಏನನ್ನು ಬರೆಯುತ್ತಿಲ್ಲ ಎಂದು ಕಾರಣ ಕೇಳಿದರು. ನಾನು ನೇರವಾಗಿ ಪರೀಕ್ಷೆಗೆ ಸಿದ್ದನಾಗಿಲ್ಲ ಎಂದು ಕೋಪದಲ್ಲಿ ಮನಸೋ ಇಚ್ಛೆ ಹೊಡೆದುಬಿಟ್ಟರು. ನಾನು ಶಾಲೆಯಲ್ಲಿ ಬ್ಯಾಗ್, ಪುಸ್ತಕ ಎಲ್ಲವನ್ನು ಬಿಟ್ಟು ನಮ್ಮ ತಂದೆಯಿದ್ದ ಪೊಲೀಸ್ ಠಾಣೆಗೆ ಬಂದು ನನಗಾದ ಗಾಯಗಳನ್ನು ತೋರಿಸಿದೆ. ನನಗಾದ ಗಾಯಗಳನ್ನು ನೋಡಿ ನಮ್ಮ ತಂದೆ ಕಣ್ಣಲ್ಲಿ ಅಕ್ಷರಶಃ ನೀರಾಡಿತು. ಆಗ ನಮ್ಮ ತಂದೆ ನನ್ನ ಸೈಕಲ್ಲಿನಲ್ಲಿ ಕೂರಿಸಿಕೊಂಡು ಮತ್ತೆ ಶಾಲೆಗೆ ಕರೆದುಕೊಂಡು ಬಂದರು. ಆಗಾಲ್ಲಿ ಬಹದ್ದೂರ್ ಶೇಷಗಿರಿ ರಾವ್ ಎಂಬ ಶಿಕ್ಷಕರಿದ್ದರು. ಅವರಿಗೆ ಪ್ರೆಸಿಡೆಂಟ್ ಅವಾರ್ಡ್ ಸಹ ಸಿಕ್ಕಿತ್ತು. ಅವರ ಬಳಿಯಲ್ಲಿ ನಮ್ಮ ತಂದೆ ನಡೆದ ವಿಷಯವನ್ನು ತಿಳಿಸಿದರು. ನನ್ನ ಮಗ ತುಂಬಾ ಚೆನ್ನಾಗಿ ಓದುತ್ತಾನೆ. ನಾನು ಬೇರೆಡೆಯಿಂದ ಇಲ್ಲಿಗೆ ವರ್ಗಾವಣೆಯಾಗಿ ಬಂದ ಕಾರಣ ಆತ ಕೊಂಚ ವಿಚಲಿತನಾಗಿದ್ದಾನೆ. ಆ ಕಾರಣಕ್ಕೆ ಆತ ತಾನು ಓದಲಾಗಿಲ್ಲ ಎಂಬುದನ್ನು ಪ್ರಾಮಾಣಿಕವಾಗಿ ಹೇಳಿದ್ದಾನೆ. ಹೀಗಿದ್ದು ಹೊಡೆದರೆ ಆತ ಮುಂದೆ ಸುಳ್ಳು ಹೇಳುವುದನ್ನು ಕಲಿಯಬಹುದು ಎಂದರು. ಆತನ ಸಮಸ್ಯೆ ತಿಳಿಯದೇ ಹೀಗೆ ಹೊಡೆಯುವುದು ತಪ್ಪಲ್ಲವೇ ಎಂದು ಕೇಳಿದರು. ಅನಂತರ ಮುಖ ಶಿಕ್ಷಕರು ಶಾರದಾ ಟೀಚರ್ ಅವರನ್ನು ಕರೆಸಿ ವಿಷಯ ತಿಳಿಸಿದರು. ನನಗೆ ಅವಮಾನ ಮಡಿಸಿದ ಎಂದು ತಪ್ಪೆಣಿಸದೆ ನನಗೆ ಮಾರ್ಗದರ್ಶಕರಾದರು. “ಮಾನವಸೇವೆ ಮಾಧವಸೇವೆ” ಹೆಸರಿನಲ್ಲಿ ನಡೆದ ಆಶುಭಾಷಣ ಸ್ಪರ್ಧೆಗೆ ಅವರೇ ಭಾಷಣ ಬರೆದುಕೊಟ್ಟು ನಾನು ಸ್ಪರ್ಧಿಸುವಂತೆ ಮಾಡಿದರು. ನಿನ್ನ ಧೈರ್ಯ ಮತ್ತು ನೇರವಂತಿಕೆಯನ್ನು ಮೆಚ್ಚಿ ಈ ಅವಕಾಶ ಎಂದರು. ಅವರೇ ನನ್ನ ರೋಲ್ ಮಾಡೆಲ್. ಇವತ್ತಿಗೂ ಅವರು ಬಳ್ಳಾರಿಯಲ್ಲಿ ವಾಸವಿದ್ದು.. ಸಂದರ್ಭ ಸಿಕ್ಕಾಗಲೆಲ್ಲಾ ಭೇಟಿಯಾಗುತ್ತಿರುತ್ತೇನೆ. ನಾನು ಇಂದು ರಾಜಕೀಯ ಎಷ್ಟೇ ಬೆಳೆದಿದ್ದರೂ, ಆರ್ಥಿಕವಾಗಿ ಎಷ್ಟೇ ಸುಸ್ಥಿತಿಯಲ್ಲಿದ್ದರೂ ಬಳ್ಳಾರಿ ನೀಡುವ ನೆಮ್ಮದಿ, ಖುಷಿ ಬೇರೆಲ್ಲೂ ಸಿಗುವುದಿಲ್ಲ. ನಾನು ಯಾವುದೇ ರಾಜ್ಯಕ್ಕೆ, ದೇಶಕ್ಕೆ ಹೋದರೂ ನನ್ನ ಮನಸ್ಸು ಮಾತ್ರ ಬಳ್ಳಾರಿಯಲ್ಲಿಯೇ ಇರುತ್ತದೆ. ವಿದೇಶಗಳಲ್ಲಿನ ಅಧುನಿಕತೆ, ವೈಶಿಷ್ಟತೆಗಳನ್ನು ನೋಡಿದಾಗ ನಮ್ಮ ಬಳ್ಳಾರಿಯನ್ನು ಸಹ ಹೀಗೆ ಅಭಿವೃದ್ಧಿ ಮಾಡಬೇಕೆಂಬ ಕನಸು ನನ್ನೊಳಗೆ ಜಾಗೃತವಾಗುತ್ತದೆ. 

 ಕಷ್ಟಕ್ಕಾಗುವವನೇ ನಿಜವಾದ ಗೆಳೆಯ ಅಂತಾರೆ. ಯಾವುದೇ ವ್ಯಕ್ತಿಯ ವ್ಯಕ್ತಿತ್ವ ತಿಳಿಯ್ವುದು ಆತ ಎಷ್ಟು ಮಂದಿ ಸ್ನೇಹಿತರನ್ನು ಸಂಪಾದಿಸಿದ್ದಾನೆ.. ಹಾಗೂ ಯಾವ ರೀತಿಯ ಸ್ನೇಹಿತರನ್ನು ಸಂಪಾದಿಸಿದ್ದಾನೆ ಎಂಬುದರ ಮೇಲೆ. ಚಿಕ್ಕಂದಿನಿಂದಲೂ ನಾನು ಸಂಬಂಧಗಳಿಗೆ ಬೆಲೆ ಕೊಡುತ್ತಾ ಬಂದವನು. ನಮ್ಮ ಮನೆಯಲ್ಲಿದ್ದ ವಾತಾವರಣವೇ ನಮ್ಮನ್ನು ಹಾಗೆ ಬೆಳೆಸಿತ್ತು ಎಂದರೆ ತಪ್ಪಾಗಲಾರದು. ನನಗೆ ಅನೇಕ ಸ್ನೇಹಿತರಿದ್ದಾರೆ. ಆದರೆ ಬಾಲದ ಗೆಳೆಯ ಎಂದಾಗ ನೆನಪಾಗುವ ಮೊದಲ ಗೆಳೆಯ ಪ್ರೇಮ್‌ಬಾಬು. ಆತ ಹುಟ್ಟಿ ಸ್ವಲ್ಪ ತಿಂಗಳು ಕಳೆಯುವಷ್ಟರಲ್ಲಿಯೇ ತಂದೆ-ತಾಯಿಯನ್ನು ಕಳೆದುಕೊಂಡಿದ್ದ. ಆತನ ಅಜ್ಜಿ ಮತ್ತು ಸೋದರ ಮಾವಂದಿರ ಪ್ರೀತಿಯಲ್ಲಿ ಬೆಳೆದ ಹುಡುಗ. ನಾನು ಎರಡನೇ ತರಗತಿಯಲ್ಲಿದ್ದಾಗ ಆತ ಗೆಳೆಯನಾದ. ಅಂದು ಆದ ಪರಿಚಯ ನನಗೊಬ್ಬ ಉತ್ತಮ ಸ್ನೇಹಿತ ಸಿಗಲು ಕಾರಣವಾಯ್ತು. ೨ನೇ ತರಗತಿಯಿಂದ ೧೦ ನೇ ತರಗತಿಯವರೆಗೂ ನಾವಿಬ್ಬರು ಒಟ್ಟಿಗೆ ವಿದ್ಯಾಭ್ಯಾಸ ಮಾಡಿದೆವು. ನಮ್ಮ ನಡುವೆ ಒಂದು ಅವಿನಾಭಾವ ಬಂಧ ಬೆಳೆದಿತ್ತು. ಆ ದಿನಗಳಲ್ಲಿ ದಿನದ ಬಹುತೇಕ ಸಮಯವನ್ನು ಒಟ್ಟಿಗೆ ಕಳೆದೆವು. ಆಟ-ಪಾಠಗಳೆಡರಲ್ಲೂ ಆತ ಸಾಥಿಯಾಗಿದ್ದ. ಇಂದಿಗೂ ಆತ ನನ್ನ ಜೀವದ ಗೆಳೆಯ. ಆತನಿಗೆ ಹೆತ್ತವರಿಲ್ಲ ಎಂಬ ಕಾರಣಕ್ಕೆ ನನಗೆ ಆತನ ಮೇಲೆ ಅತಿ ಹೆಚ್ಚು ಪ್ರೀತಿ, ಸ್ನೇಹವಿತ್ತು. ಈಗ ಬಳ್ಳಾರಿಯಲ್ಲಿ ವಕೀಲರಾಗಿ ಸೇವೆ ಸಲ್ಲಿಸುತ್ತಿದ್ದಾರೆ. ಅದೇ ಸ್ನೇಹ ಇಂದಿಗೂ ನಮ್ಮ ನಡುವಿದೆ. ನಾನು ಮಂತ್ರಿಯಾದ ನಂತರವು ನನ್ನೆಲ್ಲಾ ಆತ್ಮೀಯ ಸ್ನೇಹಿತರನ್ನು ಮನೆಗೆ ಕರೆಸಿ ಅವರಿಗೆ ವಿಶೇಷ ಔತಣ ನೀಡಿ ಪ್ರೀತಿಪೂರ್ವಕವಾಗಿ ಸನ್ಮಾನಿಸಿ ಸತ್ಕರಿಸಿದ್ದೆ. 

ಸಿನಿಮಾ ವಿಷಯ ಬಂದಾಗ ಬಳ್ಳಾರಿಯ ಜನರು ಕನ್ನಡ ಮತ್ತು ತೆಲುಗು ಚಿತ್ರಗಳನ್ನು ಹೆಚ್ಚಾಗಿ ನೋಡುತ್ತಾರೆ. ಒಂದೆಡೆ ರಾಜ್‌ಕುಮಾರ್, ವಿಷ್ಣುವರ್ಧನ್, ಶಂಕರ್‌ನಾಗ್ ಅವರನ್ನು ಇಷ್ಟಪಟ್ಟರೆ ಇನ್ನೊಂದೆಡೆ ಎನ್‌ಟಿಆರ್, ಕೃಷ್ಣ ಅವರ ಚಿತ್ರಗಳನ್ನು ಸಹ ನೋಡುತ್ತಿದ್ದರು. ರಾಜ್‌ಕುಮಾರ್ ಮತ್ತು ಎನ್‌ಟಿಆರ್ ಇಬ್ಬರನ್ನು ಅತೀವವಾಗಿ ಪ್ರೀತಿಸುತ್ತಿದ್ದರು. ಇಬ್ಬರು ನಟರ ಚಿತ್ರಗಳು ಶತದಿನೋತ್ಸವ ಆಚರಿಸುತ್ತಿತ್ತು. ನಾನು ಕೂಡ ಈ ಮಹಾನ್ ನಟರ ಚಿತ್ರಗಳನ್ನು ನೋಡುತ್ತಾ ಬೆಳೆದವನು. ನನಗೆ ವರನಟ ಡಾ. ರಾಜ್‌ಕುಮಾರ್ ನಟನೆಯ ಜೊತೆಗೆ ಸರಳತೆ ಮತ್ತು ವ್ಯಕ್ತಿತ್ವದಿಂದಲೂ ಬಹಳಷ್ಟು ಪ್ರಭಾವ ಬೀರಿದ್ದರು. ನನಗೆ ನೆನಪಿರುವಂತೆ ನಾನು ನೋಡಿದ ಮೊದಲ ಚಿತ್ರ ‘ಪ್ರೇಮ್‌ನಗರ್’. ಆಗ ನನಗೆ ೫-೬ ವರ್ಷ ಅನಿಸುತ್ತದೆ. ಬಳ್ಳಾರಿಯ ‘ರಾಯಲ್ ಟಾಕೀಸ್’ನಲ್ಲಿ ಆ ಚಿತ್ರ ನೋಡಿದ್ದೆ. ಆ ಚಿತ್ರದಲ್ಲಿ ನಾಯಕ ಅದ್ಧೂರಿ ಕಾರಿನಲ್ಲಿ ಬರುವ ಸನ್ನಿವೇಶಗಳು ಹಾಗೂ ಆ ಚಿತ್ರದ ಹಾಡುಗಳು ಸೇರಿದಂತೆ ಅನೇಕ ಸಂಗತಿಗಳು ಇಂದಿಗೂ ಮೆದುಳಲ್ಲಿ ಅಚ್ಚಾಗಿದೆ.

ನಮ್ಮ ತಾಯಿ ನಮ್ಮ ತಂದೆಯವರನ್ನು ಮದುವೆಯಾಗುವ ಸಂದರ್ಭದಲ್ಲಿ ಯಾವುದೇ ವಿದ್ಯಾಭ್ಯಾಸವನ್ನು ಮಾಡಿರಲಿಲ್ಲ. ಅಮ್ಮ ಮದುವೆಯಾದ ಬಳಿಕ ತಂದೆಯವರ ಜೊತೆಗೆ ಶಿಕ್ಷಣವನ್ನು ಪಡೆದರು. ಬಳ್ಳಾರಿಯಲ್ಲಿ ನಮ್ಮ ತಾಯಿಗೆ ‘ಮಹಾತಾಯಿ’ ಅಂತಲೇ ಕರೆಯುತ್ತಾರೆ. ಕಾರಣವೇನೆಂದರೆ ೧೯೯೦ ರಲ್ಲಿ ನಮ್ಮ ತಂದೆ ನಿಧನರಾದ ಸಂದರ್ಭದಲ್ಲಿ ನಾನು ಕೇವಲ ೨೦ ವರ್ಷದ ಹುಡುಗನಾಗಿದ್ದೆ. ಆಗ ನನ್ನ ಅಣ್ಣಂದಿರು ಸಹ ಪದವಿಯನ್ನು ಆಗಷ್ಟೇ ಮುಗಿಸಿದ್ದರು. ಆ ಸಂದರ್ಭದಲ್ಲಿ ಅಪ್ಪನ ಆಕಸ್ಮಿಕ ಸಾವಿನಿಂದಾಗಿ ಮಾನಸಿಕವಾಗಿ ಕುಗ್ಗಿದ್ದ ನಮಗೆ ಆತ್ಮಸ್ಥೈರ್ಯ ಹೆಚ್ಚಿಸಿದ್ದು ನಮ್ಮ ತಾಯಿ. ಅವರು ನಮಗಾಗಿ ದೃಢ ಮನಸ್ಸು ಮಾಡಿಕೊಂಡು ಬದುಕು ಕಟ್ಟಿದರು. ನಂತರದ ದಿನಗಳಲ್ಲಿ ನಾನು ಫೈನಾನ್ಸ್ ಕಂಪೆನಿ ನಡೆಸುತ್ತಿದ್ದೆ. ರಾಜ್ಯದಲ್ಲಿ ೧೨೫ ಬ್ರಾಂಚ್‌ಗಳನ್ನು ಆರಂಭಿಸಿದ್ದೆ. ಕೆಲಸದ ನಿಮಿತ್ತ ನಾನು ಬಳ್ಳಾರಿಯಿಂದ ಹೊರಗೆ ಹೋಗಿದ್ದ ಸಂದರ್ಭದಲ್ಲಿ ಯಾವುದೇ ಬ್ರಾಂಚ್ ಮ್ಯಾನೇಜರ್ ಕರೆ ಮಾಡಿ ಏನಾದರೂ ಸಮಸ್ಯೆಯನ್ನು ಹೇಳಿದರೆ ಅದನ್ನು ಮನಸ್ಸಿಟ್ಟು ಕೇಳಿಸಿಕೊಂಡು, ತಮಗೆ ಅರ್ಥವಾಗುವ ರೀತಿಯಲ್ಲಿ ಹೆಸರು, ಊರು ಬರೆದಿಟ್ಟುಕೊಂಡಿರುತ್ತಿದ್ದರು. ನಾನು ಮನೆಗೆ ಹಿಂದಿರುಗುವ ಹೊತ್ತಿಗೆ ನೂರಕ್ಕೂ ಹೆಚ್ಚು ಕರೆಗಳು ಬಂದಿರುತ್ತಿತ್ತು. ಆದರೆ ತಾವು ಬರೆದುಕೊಂಡ ಹೆಸರು, ಊರು ಗಮನಿಸಿದ ಕೂಡಲೇ ಅವರು ಈ ಕಾರಣಕ್ಕೆ ಕರೆ ಮಾಡಿದ್ದರು, ಅವರ ಸಮಸ್ಯೆ ಹೀಗೀಗಿದೆ ಎಂದು ಕರಾರುವಕ್ಕಾಗಿ ಹೇಳಿ ಬಿಡುತ್ತಿದ್ದರು. ಅಮ್ಮನ ನೆನಪಿನ ಶಕ್ತಿಯ ಅಗಾಧತೆ ನಿಜಕ್ಕೂ ಅಚ್ಚರಿ ಹುಟ್ಟಿಸುವಂತಿತ್ತು. ಇದರ ಜೊತೆಗೆ ಮನೆಗೆ ಯಾರೇ ಬಂದರೂ ಬರೀ ಕಾಫಿ ಟೀ ಕೊಟ್ಟು ಸುಮ್ಮನಾಗುತ್ತಿರಲಿಲ್ಲ. ಬಂದವರ ಹಸಿವು ತಣಿಸಿಯೇ ಕಳಿಸಬೇಕೆನ್ನುವ ಗುಣ ಅಮ್ಮನದು. ೧೯೯೯ ರಲ್ಲಿ ಸುಷ್ಮಾ ಸ್ವರಾಜ್ ಬಳ್ಳಾರಿಯಲ್ಲಿ ನಿಂತು ಸೋತ ಬಳಿಕವು ನಮ್ಮ ಅಮ್ಮ ಕಾರ್ಯಕರ್ತರನ್ನು ಮೊದಲಿಗಿಂತಲೂ ಹೆಚ್ಚು ಆತ್ಮೀಯತೆಯಿಂದ ನೋಡಿಕೊಂಡರು. ಬಳ್ಳಾರಿ ನಗರದಲ್ಲಿ ಹಳೇ ರಾಜಕಾರಣಿಗಳು ಯಾವ ರೀತಿಯ ಸಾರ್ವಭೌಮತ್ವ ಸೃಷ್ಟಿಸಿಕೊಂಡಿದ್ದರೆಂದರೆ ಶ್ರೀಸಾಮಾನ್ಯರು ಆ ರಾಜಕಾರಣಿಗಳ ಮನೆ ಮುಂದೆ ನಡೆಯುವಾಗ ತಮ್ಮ ಕಾಲಿನಲ್ಲಿರುವ ಚಪ್ಪಲಿ ತೆಗೆದು ಅದನ್ನು ಬಗಲಿಟ್ಟುಕೊಂಡು ತಲೆ ತಗ್ಗಿಸಿ ನಡೆಯಬೇಕಿತ್ತು. ಇಂಥದ್ದೊಂದು ಅನಿಷ್ಠ ಪದ್ದತಿ ಆ ದಿನಗಳಲ್ಲಿತ್ತು. 

ಅಮ್ಮ ಹುಟ್ಟಿ ಬೆಳೆದದ್ದೆಲ್ಲಾ ಆಂಧ್ರದಲ್ಲಿ. ಅವರು ಮದುವೆಯಾಗಿದ್ದು ಕೂಡ ೧೫ನೇ ವರ್ಷಕ್ಕೆ.. ಹೀಗಾಗಿ ಅತಿ ಚಿಕ್ಕ ವಯಸ್ಸಿನಲ್ಲಿಯೇ ಸಂಸಾರದ ಜವಾಬ್ದಾರಿ ಅಮ್ಮನ ಹೆಗಲೇರಿತು. ನಮ್ಮ ತಾಯಿಯ ಕುಟುಂಬದವರು ಧೀರು ಬ್ರಹ್ಮೆಂದ್ರ ಸ್ವಾಮಿಗಳ ತತ್ವವನ್ನು ಪಾಲಿಸಿಕೊಂಡು ಬಂದಿದ್ದರು. ಧೀರು ಬ್ರಹ್ಮೆಂದ್ರ ಸ್ವಾಮಿಗಳು ಜಾತ್ಯಾತೀತವಾಗಿ ಬದುಕಬೇಕು ಎಂಬ ಸಂದೇಶ ಸಾರಿದವರು. ಜಾತಿಗಿಂತ ನೀತಿ ಮುಖ್ಯ ಎಂಬ ಸಂದೇಶವನ್ನು ನಮ್ಮ ತಾಯಿ ಕೂಡ ನಂಬಿದ್ದರು. ಹೀಗಾಗಿ ಶ್ರೀರಾಮುಲು ಅವರನ್ನು ಸಹ ನನ್ನ ಅಮ್ಮ ಸ್ವಂತ ಮಗನಂತೆಯೇ ನೋಡಿಕೊಂಡರು. ಅಮ್ಮ ಸಾಯುವ ಕೆಲ ತಿಂಗಳ ಮೊದಲು ನನ್ನ ಅಂತಿಮ ಸಂಸ್ಕಾರ ಮಾಡುವಾಗ ನಿನ್ನೊಂದಿಗೆ ಶ್ರೀರಾಮುಲು ಕೂಡ ನನ್ನ ಚಿತೆಗೆ ಅಗ್ನಿಸ್ಪರ್ಶ ಮಾಡಬೇಕೆಂದು ಕೇಳಿಕೊಂಡಿದ್ದರು. ಶ್ರೀರಾಮುಲು ಅವರಿಗೆ ಬಳ್ಳಾರಿಯಲ್ಲಿ ಸಾಕಷ್ಟು ವಿರೋಧಿಗಳಿದ್ದರು. ಒಂದು ಹಂತದಲ್ಲಿ ಶ್ರೀರಾಮುಲು ಅವರ ಜೀವಕ್ಕೂ ಅಪಾಯವಿದ್ದಂತಹ ದಿನಗಳಿದ್ದವು. ಈ ಮಧ್ಯೆ ನನ್ನ ಮತ್ತು ಶ್ರೀರಾಮುಲು ಸ್ನೇಹ ಒಂದೇ ಜೀವ ಎರಡು ದೇಹ ಎನ್ನುವಂತಿತ್ತು. ಶ್ರೀರಾಮುಲು ವೈರಿಗಳು ನಮ್ಮ ತಾಯಿಗೆ ಬೆದರಿಕೆ ಕರೆ ಮಾಡಿ “ನಿಮ್ಮ ಮಕ್ಕಳಿಗೆ ಆ ಶ್ರೀರಾಮುಲು ಸಹವಾಸ ಬಿಡಲು ಹೇಳಿ, ಇಲ್ಲದಿದ್ದರೆ ಅನಾಹುತ ಗ್ಯಾರಂಟಿ” ಎಂದು ಧಮಕಿ ಹಾಕುತ್ತಿದ್ದರು. ಇಷ್ಟಾದರೂ ಅಮ್ಮ ಎಂದಿಗೂ ಎದೆಗುಂದಲಿಲ್ಲ. “ಹುಟ್ಟೋದು ಒಂದ್ಸಲ, ಸಾಯೋದು ಒಂದ್ಸಲ.. ಅದೇನು ಮಾಡ್ತಿರೋ ಮಾಡಿ. ಶ್ರೀರಾಮುಲುನನ್ನು ನಮ್ಮ ಕುಟುಂಬ ದೂರ ಇಡುವ ಪ್ರಶ್ನೆಯೇ ಇಲ್ಲ” ಎಂದು ಸಾರ್ವಜನಿಕ ಹೇಳಿದ್ದು ನನ್ನಮ್ಮನ ಗಟ್ಟಿತನಕ್ಕೆ ಸಾಕ್ಷಿ. ‘ನಮ್ಮಿಬ್ಬರ ಸ್ನೇಹ ಚಿರಕಾಲ ಹೀಗೆ ಇರಬೇಕು’ ಎಂಬುದು ನನ್ನ ಅಮ್ಮನ ಆಶಯವಾಗಿತ್ತು. ತೆಲುಗಿನ ಖ್ಯಾತ ತತ್ವಜ್ಞಾನಿ ಹಾಗೂ ಕವಿ ವೇಮನ ಚಿಂತನೆಗಳು ಅಮ್ಮನ ಮೇಲೆ ಪ್ರಭಾವ ಬೀರಿದ್ದವು. ವೇಮನ ಹುಟ್ಟಿನಿಂದ ರೆಡ್ಡಿ ಸಮುದಾಯಕ್ಕೆ ಸೇರಿದವನಾದರೂ ಸಮಾಜದ ಶೋಷಿತ ವರ್ಗದ ಪರವಾಗಿ ಧ್ವನಿ ಎತ್ತಿದಾತ. 

 ನನ್ನ ಪತ್ನಿಯ ಕುಟುಂಬದ ಹಿನ್ನೆಲೆ ತುಂಬಾನೇ ಜೋರಾಗಿದೆ. ರಾಜಕೀಯವಾಗಿ ಹೆಸರುವಾಸಿಯಾದವರು ಹಾಗೂ ಉನ್ನತ ಕ್ಷೇತ್ರಗಳಲ್ಲಿ ಸಾಧನೆ ಮಾಡಿದ್ದವರು ಇದ್ದಂತಹ ಮನೆತನ. ಮಾಜಿ ರಾಷ್ಟ್ರಪತಿಗಳಾದ ಶ್ರೀ ನೀಲಂ ಸಂಜೀವ ರೆಡ್ಡಿಯವರು ವರಸೆಯಲ್ಲಿ ನನ್ನ ಪತ್ನಿಗೆ ತಾತನಾಗುತ್ತಾರೆ. ಗ್ರಾಮೀಣ ಭಾಗದಿಂದ ಬಂದಿದ್ದರೂ ಕರ್ನೂಲ್ ಜಿಲ್ಲೆಯಲ್ಲಿ ಅತ್ಯಂತ ಗೌರವ ಕಾಪಾಡಿಕೊಂಡು ಬಂದ ಕುಟುಂಬ. ತೆಲುಗು ಆಕೆಯ ಮಾತೃಭಾಷೆ. ಆಕೆ ನನ್ನನ್ನು ವಿವಾಹವಾದ ದಿನದಿಂದ ಇಂದಿನ ತನಕ ಪ್ರತಿ ಹೆಜ್ಜೆಯಲ್ಲೂ ಸ್ಪೂರ್ತಿಯ ಚಿಲುಮೆಯಾಗಿರುವಾಕೆ. ನಮ್ಮನೆಗೆ ಸೊಸೆಯಾಗಿ ಬಂದ ಬಳಿಕ ಕನ್ನಡ ಮಾತನಾಡುವುದನ್ನು ಕಲಿತಳು. ಮನೆಯ ಜವಾಬ್ದಾರಿಯನ್ನು ತುಂಬಾನೇ ಅಚ್ಚುಕಟ್ಟಾಗಿ ನಿಭಾಯಿಸಿದಾಕೆ. ನನ್ನ ಪತ್ನಿಯ ಧೈರ್ಯ ಸ್ಥೈರ್ಯದ ಪರಿಚಯ ಹೊರ ಜಗತ್ತಿಗೆ ಆಗಿದ್ದು ನಾನು ಜೈಲಿಗೆ ಹೋದಂತಹ ಸಂದರ್ಭದಲ್ಲಿ ಎಂದರೆ ತಪ್ಪಾಗಲಾರದು. ನನ್ನ ವಿರೋಧಿಗಳೆಲ್ಲ ಸುಳ್ಳು ಆಪಾದನೆಗಳ ಸರಮಾಲೆ ಮಾಡಿ ಕೇಸ್ ಮೇಲೆ ಕೇಸ್ ಹಾಕುತ್ತಿದ್ದ ದಿನಗಳವು. ನನ್ನನ್ನು ರಾಜಕೀಯವಾಗಿ ಮತ್ತು ಸಾಮಾಜಿಕವಾಗಿ ಮುಗಿಸಲು ದೊಡ್ಡ ಹುನ್ನಾರ ನಡೆದಿತ್ತು. ಆ ಸಂದರ್ಭದಲ್ಲಿ ನಮ್ಮ ಮಕ್ಕಳಿಗೆ ಧೈರ್ಯ ತುಂಬಿ, ನನ್ನ ಸಂಸ್ಥೆಯನ್ನು, ಕಾರ್ಮಿಕರನ್ನು ಕಾಪಾಡಿದ್ದು ಆಕೆಯೇ ಎಂದರೆ ಅತೀಶಯೋಕ್ತಿಯಲ್ಲ. ಚಿಕ್ಕಂದಿನಿಂದಲೂ ನಮ್ಮ ಮಕ್ಕಳು ಕಷ್ಟ ನೋಡದಂತೆ ಬೆಳೆಸಿದ್ದೆವು. ಈ ಮಧ್ಯೆ ನಾನು ಜೈಲು ಸೇರುವಾಗ ನನ್ನ ಮಗಳು ೧೦ ನೇ ತರಗತಿಯಲ್ಲಿದ್ದಳು. ಮಗನಿಗಿನ್ನು ಚಿಕ್ಕ ವಯಸ್ಸು. ಅಷ್ಟಾದರೂ ನನ್ನ ಪತ್ನಿ ತನ್ನ ನೋವನ್ನು ಅದುಮಿಟ್ಟುಕೊಂಡು ನನ್ನ ಅನುಪಸ್ಥಿತಿಯಲ್ಲಿ ಕುಟುಂಬ, ಉದ್ಯಮ ಸೇರಿದಂತೆ ಎಲ್ಲವನ್ನು ನಿಭಾಯಿಸಿದಳು. ಮಕ್ಕಳಿಗೆ ಕಷ್ಟ-ಸುಖವನ್ನು ಪರಿಚಯಿಸಿದಳು. ರಾಯಲ್ ಲೈಫ್ ಲೀಡ್ ಮಾಡುತ್ತಿದ್ದವರಿಗೆ ನಾರ್ಮಲ್ ಲೈಫ್ ಹೇಗಿರುತ್ತದೆ ಎಂಬುದನ್ನು ತಿಳಿಸಿಕೊಟ್ಟಳು. ಇದರ ಪರಿಣಾಮ ಅವರ ನನ್ನ ಅನುಪಸ್ಥಿತಿಯಲ್ಲೂ ಓದಿನಲ್ಲಿ ಹಿಂದೆ ಬೀಳಲಿಲ್ಲ. ಮಗಳು ಪಿಯುಸಿಯಲ್ಲಿ ಡಿಸ್ಟಿಂಕ್ಷನ್ ಪಡೆದಳು. ಮಗನು ಕೂಡ ಅತ್ಯುತ್ತಮ ಅಂಕಗಳೊಂದಿಗೆ ನಮಗೆ ಕೀರ್ತಿ ತಂದ. ಆಕೆಯ ಆತ್ಮವಿಶ್ವಾಸಕ್ಕೆ ನಾನು ಸದಾ ಅಭಿಮಾನಿ.